Sakız Müzesinde Sakız'ın yolculuğu... Damla Sakızı, uğruna yüzyıllar boyu savaşların yapıldığı, egede bir adaya,
Chios adasına adını veren, toplanması, üretilmesi meşakkatli değerli bir madde aslında.
Farkında olmadığımız ama hayatımızın merkezinde olan bir madde… Dünya’da Damla Sakızının büyük çoğunluğu Sakız Adasının güneyinde yetişmektedir. Adada üretilen ve maddi olarak çok değerli olan bu damla sakızını, korsanların istilasından korumak için birçok Kaleköy kurulmuş. Sakız ticareti nedeni ile yüzyıllar boyunca tüm imparatorlukların hedefi haline gelmiş, birçok savaş yaşamıştır.
Damla sakızı ilk olarak 14.yy da Cenovalılar tarafından işlenmeye ve satılmaya başlanmış, sonrasında 16.yy da Osmanlılar sonrasında Yunanlılar… Sakız Üretimi, 2014 yılında UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesine dahil edilmiştir.
Sakız Müzesi, Sakız adasının güneyinde sakız ağaçlarının arasında çok modern binada yer almaktadır. Tüm üretim safhalarını burada görebiliyorsunuz. Tam bilet 3 euro, öğrenci/grup girişleri ise 1,5 eurodur. Salı günleri hariç her gün 10.00 -17.00 arasında ziyarete açıktır.
DAMLA SAKIZI ÜRETİMİ
Yaz aylarının başında sakız ağaçlarının altlarındaki toprak temizlenerek, daire şekilde düzleştirilir. Ardından toprağa MASA(TRAPEZİ) denilen şekil verilir. Ağacın gövdesi ile ana dalları temizlenir. Ve ağacın altındaki Trapezi çalı süpürgesi ile süpürülür. Ağaçtan akacak damlaların kurumasını sağlamak amacı ile beyaz killi toprak trafeze serilir ve bastırılır. MASA KURMA ve TOPRAĞI BEYAZLATMA işlemleri yapılmış olunur.
Ağacın gövdesine ve dallarına Nakışlama aleti ile çizikler açılarak NAKIŞLAMA(KENDİMA) işlemi başlar. Yarıkların uzunluğu 1-1,5 cm, derinliği ise 0,5 cm olmalıdır. 6 hafta boyunca 3 günde bir bu işlem devam eder. Zaman geçtikçe ağacın gövdesinden çıkan reçine toprağa düşer ve kille temas ederek kurumaya başlar. İlk toplama işlemi Meryem Ana Yortusuna yani 15 Ağustos’ta başlar. Damla sakızının toplanması ise Timitiri aleti ile yapılır ve damlalar birbirine yapışmasın diye hasır ya da ahşap katlı kutularla evlere taşınır. İkinci toplama dönemi de aynı şekilde tamamlanır ve yağmurlar başlamadan bitmesi gerekmektedir.
Evlerde soğuk yerlerde depolanan damla sakızları TARTARİSMA döneminde yani eleme döneminde eleklerden geçirilir ve killerden arınması için suyla yıkanarak tekrar kurutulur. Kurumuş olan damla sakızları Sakız adasındaki ‘Damla Sakızı Üreticileri Birliği’ ne götürülelerek kalın, ince, toz olarak ayrılır ve birliğe satışı gerçekleşir.
Bu damla sakızları ise Dünya’nın 4 bir yanında sakız, sakız yağı, sakız likörü, sabun, diş macunu, krem olmak üzere yola çıkar.
Yani damla sakızının yere düşmüş halini görmek istiyorsanız Ağustos ayı içerisinde gitmeniz gerekiyor.