Çok sevdiğimiz tütsü, aromalı kokulu mumlar ve sprey oda kokuları göründükleri kadar masum ve düşündüğümüz kadar sevimli mi acaba?

Her yerde karşımıza çıkan kokulu, aromalı, şekli kutusu fiyatları ile bir cazibe yaratan bu kokulu mumlar, tütsüler aslında ev kullanımına çok uygun olmadığını görüyoruz aslında birkaç akademik makale incelediğimizde.

Evde kullanıma aslında karşı olduğum ama zaman zaman karşı koyamayıp aldığım kokulu mumları yaktıktan sonra ortaya çıkan boğaz kaşıntısı ve öksürük sonrasında birde ortam dışında bir odaya girdiğimde ‘temiz havaya çıkmış hissi’ yaratması böyle bir araştırma için itti beni.

Birçok Gögüs Cerrahının verdiği demeçlerde, üniversitelerin akademik yayınlarından tek bir sonuç var: Kokulu, aromalı hiçbir şeyin evde kullanılmaması.

Ev ortam havasını değiştirmek için yaktığımız mumlar, otomatik spreyler veya nereden geldiği belli olmayan tütsüler, ev ortam havasını değiştirdiği gibi insan metabolizmasında da birçok değişikliğe sebep oluyor.

	Kokulu mumlar Mum yakıldığında ortaya çıkan ‘asetaldehit, formaldehit, naftalin’ gibi kimyasal maddeler ortam havasına yayılır ve eşyaların üzerinde birikme yaparlar. Özellikle elektrikli cihazların üzerinde birikme yaparlar. Ortam havasından nefes yolu ile alındığı gibi özellikle çocukların temas edeceği yüzeylerden ciğerlere ulaşırlar. Mumlar sönünce çıkan siyah duman ise yüksek oranda karbon içerdiğinden mümkünse balkon gibi dış ortamda söndürülmesi gerekiyor. Bu gazlar astım hastalığına yatkın olan kişilerde kronik astım hastalığı, çocuklarda sinir sistemi hasarları ve öğrenme güçlüğü yaratıyor.
	Oda spreyleri Oda spreylerinin içinde bulunan gazlar havadan ağır olduğu için, havada kalmazlar ve yüzeylerde birikirler. Özellikle emekleyen veya yerde oyun oynayan çocuklar, ellerini ağızlarına götürdüklerinde bu maddelere ağız yoluyla da maruz kalmış olurlar. Oda deodorantları ve naftalinin içinde bulunan paradiklorobenzen, gözler ve üreme sistemi üzerine zararlı etkilidir, kansere yol açma olasılığı vardır. Limon/portakal kokusu veren limonen, nefes darlığına yol açabilir; göz ve burun alerjisine sebep olabilir. Bazı fitilli deodorantlar, formaldehit içerebilirler. Bu madde sadece havayolu, burun ve gözlerde tahriş yapmaz, aynı zamanda karaciğer bozukluğu ve kansere de neden olduğu iddia edilmektedir.
	Tütsüler Tütsülerin yakılmasıyla havaya karışan küçük parçacıklar, solunum yollarını tahriş edebilir, astımı tetikleyebilir, çeşitli cilt yakınmalarına neden olabilir hatta kansere yol açabilir. Gebelik ve emzirme döneminde evlerinde tütsü yakılan çocukların ileride lösemi risklerinin arttığı iddia edilmektedir. Tütsü ve mumların yakılması ile polisiklik aromatik hidrokarbonlar da açığa çıkar. Bu maddeler, gaz ve dizel yakıtları ile de havaya karışmaktadır ve bebeklerin düşük doğum tartısıyla doğmasına neden olmakta, bunun yanı sıra kansere sebebiyet verebilmektedir.

‘Beyin, vücudumuzda oksijeni en çok kullanan ve ona ihtiyacı en fazla olan organımızdır. Bu sebeble de oksijensızliğe hiç dayanamaz. Deterjan ve parfümlerde kullanılan koku kimyasalları, bazı gazları da ihtiva ederler. Bu gazlar, metan, metil, eter, etil alkol, ozon, klor, noniyonik ve aniyonik asitler v.b. şeklindedir. Bu maddeler kullanılırken solunum yoluyla alınmakta ve beynin oksijen kullanımını azaltmaktadır. Bu gazlar ve kokular beyin hücrelerine zarar verdiğinden zamanla unutkanlık, geç algılama gibi olumsuzluklar görülür. Ayrıca bu kokular teneffüs edildiklerinde, akciğer hastalıklarına zemin hazırlayıcı veya var olan hastalıkları tetikleyici olabilirler. Baş ağrısı, migren ağrılarında artış gibi belirtiler verebilir. Bu sorunlar en çok bu maddelerle uğraşan ev hanımlarında daha çok görülür.’(alıntıdır.)

Evimde başka zararlı ne var derseniz:
- Evinizde kurutulmuş çiçek bulundurmayın. Hazır/yapma çiçeklerin üzerinde bulunan kimyasalların özellikle sıcak günlerde havaya yayılma ihtimali mevcut.
- Evinizde eğer vazoda canlı çiçek var ise suyunu her gün değiştirmeniz gerekir. Çünkü su birikintileri mikroorganizma üretmekte ve kötü koku yaymakta çok başarılıdır.
-Evinizde bulunan bütün plastiklerden özellikle mutfaktakilerden zamanla kurtulmaya çalışın.
- Halı ve perde temizliğinde kimyasallardan mümkün olduğunca kaçının özellikle küçük bir çocuğunuz var ise.

Peki evde bu güzel kokuları kullanmazsan evin havasının nasıl güzel kokmasını sağlayacağız derseniz:
- Evinizi bol bol havalandıracaksınız. Camları açıp hatta çocukların evde olmadığı saatlerde cereyan yaptırarak hava sirkülasyonunu sağlayabilirsiniz.
- Evinizin bir köşesine güzel kokan saksı çiçekleri koymalısınız. Ev ortamına uygun çiçekler olmasına dikkat etmelisiniz.

Bütün mumlar, tütsüler zararlı mı derseniz:
Tabiki hayır, özellikle tütsü yüzyıllardır tedavi amaçlı kullanılmaktadır. Ancak günümüzde tütsülerin de mumların da %95 i petrol türevlerinden elde edilmektedir. Bu nedenle daha fazla kar elde etmek isteyen üreticiler sayesinde zararlı hale gelmiştir. Bulabilirseniz eğer balmumu temelli mumları, tamamen aromatik tütsüleri büyük bir zevkle kullanabilirsiniz.

Kısacası evimizi aerosellerden( zehirli gazlarda) temizlememiz gerekiyor.

Evdeki kirleticiler yazısının devamı gelecek…

Kaynaklar: Ekoloji, Sağlık ve Konut İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan “İç Hava Kalitesi Eylem Planı”
Suadiye Memorial Tıp Merkezi Göğüs Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. İlkay Keskinel, “Tütsü, mum ve oda kokularının zararlı etkileri” adlı söyleşisi

www.greenexaminingroom.com

Not: Bu yazı ‘Çevre Yüksek Mühendisi’ olarak benim tarafımdan, yaptığım kısa bir araştırma sonucunda yazılmıştır. Bilimsel özellik taşımamakla beraber hiçbir yükümlülük kabul edilmemektedir.